EDEBİ KÜLTÜR DERGİSİ makaleleri

İhtişam ve sefalet: Tolstoy & Dostoyevski                                         “(…) kendime erkek ve kadın hizmetkârlar edindim, kendi evimde doğan hizmetkârlarım oldu, ayrıca Kudüs’te gözümün gördüğü bütün sürülerden daha   büyük bir sürüye sahip oldum; kendim için gümüş, altın ve başka krallar ile eyaletlerden özel hazineler  toplattım; erkek ve kadın şarkıcılar getirttim ve insanoğlunun tadabileceği bütün zevkleri, müzikli eğlenceleri, hepsini tattım.” Lev Tostoy / İtiraflarım “Sana demin, fakirliğimden utanmadığımı söyledim,  ama yalan, en çok bundan utanıyor, bundan korkuyorum; hırsız olsaydım bu derece korkmaz, utanmazdım. Fyodor Dostoyevski / Yeraltından Notlar                                                                                   Tolstoy ve Dostoyevski, bir dağ zirvesine çıkıp on dokuzuncu yüzyıl Rusya’sının iki zıt yüzünü kelimelerin efsunuyla çizdiler. İhtişam ve sefaletin ….

NAZENİN GÜLÜŞÜN Yuvasına uçuşan kırlangıç gibi olmak Gelmeyeni beklerken, sadıkane hal almak İnce ince damardan tatlı bir niyaz ile Gelsen de, gelmesen de diye söylenir olmak! ** Dağlandı gözbebeği, görmeyen bakış ile Bilinmezin derdine böylesi düşmek niye? Selam veren var iken etrafında pervane, Sana yalan, bana öz, kor gibi yanan sine ** Işıltıyı sen attın, ben tuttum bırakmadım Gömeceğin toprağı, ellerimle ben kazdım, Senden bir ahu gülün, bir nazenin gülüşün, Yere düşesi varken, nefesimle topladım ** Ümidimin neşesi sende ziyan olurken Hayalin kanatları ellerinde kururken, Bilmecelerin dili sevgimle tutulurken Müstesna bakışını gururumda sakladım Nazlı AKKAYA

         Sözün mûsîkârı sustu!                          “Biz koşu bittikten sonra da koşan atlarız.”                                                                                                               Sezai Karakoç             Gagasında yüzlerce muştuyla gelmişti: “Allâh’a inanmak bir müjdedir.” dedi. Kalplere diken ekenlere inat gül muştusu verdi. “İnkâr tutsaklık, inanç özgürlüktür.” dedi. Dikeni değil gülü suladı.             “Gönüller birliğini muştu kuracaktır.”             Şiirle rûhlarda kapanmış kapılar, semâya açılacaktı. Rûhun Ayasofyaları, rûhun Süleymaniyeleri yükselecekti yeniden.             “Şiir, rûh pencerelerini Allah’a açtıkça şiirdir. Yoksa balmumundan peteklerdir, bal değil.”dedi.             Rûhunun ilham seferi, Cebrail soluğuyla destekli. “Peygamber çiçeğinin aydınlığında” söyledi şiirlerini. Çağdaş şiirin formuyla eski şiirin ferah-efzâ esintisini getirdi. Kaknüs gibi “o şarkıya özenip” nağmeli mısralar terennüm etti. ….

Brahms I. söz varmış önce su varmış yok yok önce aşk varmış kim neyi nasıl demişse demiş, geçtim! bak biraz sonra ben şair olacakmışım sıfatları tamlatarak -böyle bir dünyada şiir diye bir şey olabilirmiş gibi- -sanki dünyada özneler var olabiliyormuş gibi- geçtim! önceyi müjdeleyerek içime dışıma geçtim! sayıları, noktaları, ve buhurları geçtim! Köpründen — sen, benim duruluğu tanımlayan bestem; doğurup kadınlığını kucaklayarak yüce, naaşıma diş geçirecek cenaze marşım, ilk. olsa da işgaller mazur, olmasa da başlangıçlar bizimdir sonumsa daima senin olsa — kın, koşum, kevgir ve mat! -ya şimdi neler görmek var esrarlı yüreğinden öperek narkotiğe nal toplatmak mı olacak ….

GECE KONUŞMALARI Senden ırak olanın özlenmesi bir mağlubiyet midir? Kaç zamandır mağlubum? Özlem ve vuslat arasında İtibarsız bir topaç gibi fır dönmek acınası bir durum mudur? Kendime acımalı mıyım? Kuruntular, insan zihninin kırıntıları derdi annem. Kuruntularım kırıntı mı sahiden? Düşüncelerim zihnimi kemirirken mi saçıldı bu kuruntu adındaki kırıntılar? Yine köşeye sıkıştım bak! Ne çok sorular üşüşüyor aklıma, sıra sıra ardı arkası kesilmeksizin.  Eskime sürecinin ritmi beni söz mezarlığına doğru sürüklüyor olmalı.  Yoksa geçkin ruhum kokuşmanın tatlılığına mı alıştı? İçgüdülerimin soyut zaafları beni esir almış olabilir mi? Simgelerin maskesinin altında ne var? Çıldırıyorum galiba! Belirsizliğin boğuk sesi uğultulu bir rüzgâr gibi ….

                   Ya Beton Olsaydı                                                                     Uzun uzadıya ödül konuşması hazırlayıp, sahneye çıkınca alkıştan mıdır yoksa onca kişinin önünde olmaktan mıdır bilmem; titreyen elleriyle mikrofonu bir oraya bir buraya savura savura yarı anlaşılır yarı anlaşılmaz doğaçlama bir konuşma yapan, ama hayatının konuşmasını yapan insanlar gibiyim şu an…               Sana anlatacağım çok şey vardı oysa… Çok not aldım. Çok araştırdım lakin, bilgisayarım mikrofon etkisi yaptı sanki bende… Klavyenin başına oturur oturmaz titreyen kalbimle dökülüversin içimdekiler dedim… Kahveci dükkanlarının hiç insani ölçülerde olmayan kahvelerinden birini yanıma alıp,   en insani olandan bahsedeceğim sana… Bu yüzyılın insanı olmakla ,olmamak arasındaki kararsızlığı sızdıracağım yüreğimden…Kahvem bitince kalkarım haberin ….

Şirazesi kaydı insanın İnsan olduğunuzu hatırlayın. Geriye kalan her şeyi unutsanız da olur.                            Bertrand Russell /Einstein Manifestosu ( 9 Temmuz 1955) “Dışarda bir deli haykırıyor: ‘Hakikati söyle!’ Hangi hakikati?” -İnsanın hakikatini… Hakikat şu: İnsan bozuldu. Şirazesi kaydı insanın. Bir medeniyet iflasın eşiğine geldi.          Tanpınar’ın “Oğlum Behçet, sen bir medeniyetin iflası nedir, bilir misin?” yankısı, sokaktaki delinin haykırışıyla birleşiyor; delinin ürperten soluğu Tanpınar’ın soluğuna karışıyor, dehşet veren bir hakikat fışkırıyor: “İnsan bozulur, insan kalmaz; bir medeniyet, insanı insan yapan manevî kıymetler manzumesidir. Anlıyor musun şimdi derdin büyüklüğünü?”          Tanpınar’ın Mahur Beste’sinin her biri diğerinden leziz bir bal hükmünde ….